Υγεία & Πρόληψη:: Προστασία του Περιβάλλοντος

Προστασία του Περιβάλλοντος

Η καταστροφή και η ρύπανση του περιβάλλοντος αποτελεί ένα σοβαρό, οξύ, υγειονομικό, κοινωνικό και διεθνές πρόβλημα. Η σημασία του φυσικού περιβάλλοντος στην υγεία του ανθρώπου και γενικά για την διατήρηση του οικοσυστήματος ήταν γνωστή από την εποχή του Ιπποκράτη. Ο Ιπποκράτης με την πρωτοποριακή περιβαλλοντική του πραγματεία περί ανέμων, υδάτων και τόπων δίνει μεγάλη σημασία στο περιβάλλον. Θέμα αυτής της πραγματείας είναι οι αντικειμενικές περιβαλλοντικές συνθήκες και ποία σχέση έχουν με την υγεία και τις ασθένειες του ανθρώπου. 

Το έργο αυτό του Ιπποκράτη χωρίζεται σε δύο μέρη:

 α) Στο πρώτο μέρος χειρίζεται ο σοφότατος αυτός δάσκαλος της ιατρικής την επίδραση των περιβαλλοντικών παραγόντων πάνω στον άνθρωπο

β) Στο δεύτερο μέρος εξετάζει το φυσικό περιβάλλον και τους παράγοντες που διαμορφώνουν τα εσωτερικά και εξωτερικά χαρακτηριστικά των λαών.

Οι απόψεις αυτές και οι στόχοι αυτού του έργου έχουν σχέση με την ανασκευή της ιατρικής αντίληψης και είναι οδηγός και βοήθημα του γιατρού της εποχής εκείνης ο οποίος ασκούσε ιατρική περιοδεύοντας σε διάφορες πόλεις. Επομένως θα έπρεπε αυτοί οι γιατροί να γνωρίζουν τους διάφορους περιβαλλοντικούς παράγοντες των πόλεων που επισκέπτονται. Έτσι νομίζω ότι η σύνθετη και πολύπλευρη σκέψη του πατέρα της ιατρικής ήταν ένα σημαντικό κεφάλαιο που αποτελεί την βάση της ιατρικής επιστήμης σε σχέση με το περιβάλλον.

Το φυσικό περιβάλλον και σήμερα αποτελείται από διάφορες παραμέτρους που επηρεάζουν τις φυσικές λειτουργίες του ανθρώπου και οι οποίες έχουν πάγια παρενέργεια στις φυσικοχημικές λειτουργίες του ανθρώπου κάτι που το αναφέρει ο Ιπποκράτης εις στο περί ανέμων, υδάτων και τόπων έργο του. 

Οι παράμετροι αυτοί του περιβάλλοντος είναι και σήμερα οι εξής:

   Ο ατμοσφαιρικός αέρας.

   Η ηλιακή ακτινοβολία.

   Η θερμοκρασία. 

   Η υγρασία.

   Η κίνηση του αέρα.

   Η ζώνη ευεξίας.

Η ζώνη αυτή είναι η περιοχή μέσα στην οποία ο οργανισμός του ανθρώπου με το ειδικό θερμορυθμιστικό σύστημα του επιδιώκει να επιβιώσει αφού υφίσταται την επίδραση αυτών των περιβαλλοντολογικών παραμέτρων (θερμοκρασία, ηλιακή ακτινοβολία, κ.τ.λ).

Μεγάλη σημασία για τον ανθρώπινο οργανισμό έχει επίσης και το κλίμα το οποίο διακρίνεται:

   Στο θαλάσσιο

   Το ηπειρωτικό

   Το ορεινό

Το κλίμα σήμερα έχει υποστεί σημαντικές επιδράσεις από τις παρεμβάσεις του ανθρώπου στο περιβάλλον κυρίως στις μεγαλουπόλεις σε σχέση με τις μικρές πόλεις και τα χωριά.

Προσπάθησα να περιγράψω περιληπτικά τη σημασία του φυσικού περιβάλλοντος για την επιβίωση του ανθρώπου και την σοβαρή επίδραση που ασκεί στους ανθρώπους, τα φυτά και τα ζώα κάτι που ήταν γνωστό από την αρχαιότητα (τοποθέτηση σπιτιών σε σχέση με τον αέρα, χρήση νερού, η εναλλαγή των εποχών).

Από πολλά χρόνια έχουν γίνει επισημάνσεις από επιστήμονες καθώς και από διεθνείς οργανισμούς (Π.Ο.Υ., ΟΥΝΕΣΚΟ) οι οποίοι μελέτησαν σε παγκόσμιο επίπεδο την ποιότητα του περιβάλλοντος που κινδυνεύει σε όλες τις έννοιες που του αποδίδουμε. 

Αποτέλεσμα αυτού του κινδύνου είναι η διαταραχή της συμβατικής συνύπαρξής του ανθρώπου με το οικοσύστημα ενώ ο άνθρωπος μολύνεται με διαφόρους παράγοντες που δημιουργούν συσσωρευτικά αίτια εις την εμφάνιση ασθενειών και τα οποία πολλές φορές μπορούν να προκαλέσουν και θάνατο.

Αυτή η ρύπανση είναι αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων και της μεγάλης τεχνολογικής προόδου έτσι ώστε η παγκόσμια κοινότητα να προβληματίζεται και να ενδιαφέρετε για  την προστασία και την εξυγίανση του περιβάλλοντος με κάθε τρόπο.

Ο όρος ρύπανση γενικά σημαίνει αλλαγή των φυσικών, χημικών και βιολογικών χαρακτηριστικών του φυσικού περιβάλλοντος. Αυτό είναι όπως αναφέρθη αποτέλεσμα κυρίως ανθρωπογενών δραστηριοτήτων που συνήθως έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου, στην ισορροπία του οικοσυστήματος και μπορεί να  επηρεάσουν και να καταστρέψουν τις κοινωνικές δραστηριότητες και τις πολιτιστικές μας αξίες.

Τι λέμε με τον όρο προστασία του φυσικού περιβάλλοντος; 

Εννοούμε τις προσπάθειες εκείνες που πρέπει να γίνουν και είναι οι εξής:

1) Πρέπει να ελέγχουμε την ρύπανση της ατμόσφαιρας, του εδάφους, του ύδατος και των θορύβων.

2) Να ελέγχουμε την προστασία της φύσεως, χλωρίδας – πανίδας.

3) Να συμβάλλουμε στην προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, των μνημείων, των αρχαιολογικών και ιστορικών χώρων, των έργων τέχνης και των παραδοσιακών οικισμών.

Βασικά προβλήματα της ρύπανσης του περιβάλλοντος:

1) Έχουμε ρύπανση του αέρα, της θάλασσας, των υδάτων και του εδάφους.

2) Υποβαθμίζεται η χλωρίδα και η πανίδα, εξαφανίζονται τα άγρια ζώα και καταστρέφονται οι υδροβιότοποι.

3) Οι φοβεροί και ανεξέλεγκτοι θόρυβοι διαταράσσουν την ψυχοσωματική υγεία των ανθρώπων.

4) Δυσοσμία έντονη από σκουπίδια και βοθρολήμματα.

Ο ατμοσφαιρικός αέρας θεωρείται ρυπασμένος όταν περιέχει στερεές, υγρές και αέριες ποσότητες ουσιών οι οποίες είναι βλαπτικές.

Η ρύπανση μπορεί να προκληθεί επίσης από ραδιενεργείς ουσίες, από προϊόντα καύσεων, από το μονοξείδιο του άνθρακα και του διοξείδιο του αζώτου και τέλος από την καύση του πετρελαίου.

Ατμοσφαιρική ρύπανση – Αιτιολογικοί παράγοντες

Α) Φυσικές πηγές

1) Από ηφαιστειακές εκρήξεις.

2) Από αποσύνθεση της οργανικής ύλης.

Β) Ανθρωπογενείς πηγές

1) Από τις βιομηχανίες.

2) Από την κεντρική θέρμανση.

3) Από τα συγκοινωνιακά μέσα.

Ο προβληματισμός και η μελέτη της ατμοσφαιρικής ρύπανσης ήταν και είναι στο στάδιο της διαρκούς έρευνας για πολλά νοσήματα του αναπνευστικού αλλά και για νοσήματα άλλων συστημάτων που αποδίδονται στην συσσωρευτική συνεχή επίδραση στην υγεία του ανθρώπου.

Η συνύπαρξη καπνού, αιθάλης και υγρασίας δημιουργούν την καπνομίχλη – νέφος που προκαλεί καρδιααγγειακές παθήσεις και χρόνιες πνευμονοπάθειες. Η έκθεση στην ηλιακή και ραδιενεργό ακτινοβολία προκαλεί καρκινογενέσεις, λευχαιμίες, γενετικές μεταλλάξεις, ανωμαλία στην διάπλαση των εμβρύων.

Ηχορύπανση

Η ηχορύπανση του περιβάλλοντος αποτελεί σοβαρό ιατροκοινωνικό πρόβλημα της σημερινής κοινωνίας. Ο θόρυβος όταν ξεπερνά ορισμένα επιτρεπτά όρια γίνεται πραγματική απειλή για την ψυχική και σωματική υγεία των κατοίκων.

Ποτέ άλλοτε ο άνθρωπος δεν έχει περισσότερη ανάγκη από ησυχία όσο στην εποχή που ζούμε σήμερα. Ο αγώνας επιβίωσης τον αναγκάζουν να αντιμετωπίζει υπαρξιακά καθημερινά προβλήματα και ζητά ως ανάγκη ζωής, την ηρεμία και την ησυχία στο σπίτι του.

Θόρυβοι είναι όλοι εκείνοι οι δυσάρεστοι ήχοι που φθάνουν σε ορισμένο όγκο με διαφορετική συχνότητα και προκαλούν το δυσάρεστο αίσθημα της ενόχλησης, της ανησυχίας και του εκνευρισμού.

Επίπεδα θορύβων

1) Όλοι οι ήχοι δεν είναι βλαβεροί όταν φθάνουν μέχρι 35 DB και δεν ενοχλούν.

2) Από 35 έως 65 DB είναι υποφερτοί.

3) Από 65 έως 95 DB είναι ενοχλητικοί και προκαλούν εκνευρισμό.

4) Από 95 DB και πάνω είναι επιβλαβείς για την ψυχική υγεία των ατόμων.

Βλαπτικές επιδράσεις από τους θορύβους:

1) Βαθμιαία απώλεια ακοής από μεγάλους θορύβους.

2) Μείωση της ικανότητας του ατόμου σε εργασία.

3) Αύξηση των ψυχικών διαταραχών, άγχος, κόπωση, νευρικότητα, διαταραχές του ύπνου, πονοκέφαλος.

Πηγές θορύβων

1) Κέντρα διασκέδασης.

2) Αυτοκίνητα, μηχανάκια, αεροπλάνα, φωνές, κατοικίδια ζώα

Πρόληψη – Προστασία

1) Περιορισμός στις κατοικημένες περιοχές της κινήσεως των τροχοφόρων και των αεροπλάνων.

2) Σεβασμός στις ώρες κοινής ησυχίας που προβλέπει ο νόμος.

3) Έλεγχος της έντασης του θορύβου με ειδικά όργανα.

4) Στα κέντρα διασκέδασης οι υπεύθυνοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι δεν απευθύνονται σε κωφάλαλους πελάτες.

5) Τα αστυνομικά μέτρα και οι νομικές διατάξεις που ισχύουν δεν θα εφαρμοστούν αν ο καθένας δεν αντιληφθεί ότι αποτελεί έλλειψη αλληλοσεβασμού και ότι το πολιτιστικό επίπεδο του ανθρώπου έχει άμεση σχέση με την ενόχληση των άλλων.

Ρύπανση ύδατος – εδάφους

Η ρύπανση αυτή γίνεται ως εξής:

1) Από ουσίες που ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα με την βροχή και εν συνεχεία πέφτουν στο έδαφος. Από το έδαφος ρυπαίνονται οι τροφές και το νερό με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η υγεία του ανθρώπου.

2) Από τοξικά απόβλητα της σύγχρονης γεωργίας και βιομηχανίας τα οποία ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα, τα φυτά, το νερό, τις τροφές του ανθρώπου και καταστρέφουν ακόμη την χλωρίδα και την πανίδα.

Πηγές ρύπανσης θαλασσών – ποταμών

Η ρύπανση γίνεται από:

1) Από απόβλητα βιομηχανιών.

2) Από τις αποχετεύσεις των μικρών και μεγάλων πόλεων.

3) Από τα πετρελαιοφόρα.

4) Από τα διυλιστήρια του πετρελαίου.

5) Από απόρριψη των απορριμμάτων στη θάλασσα από τα βαπόρια

6) Από την απαράδεκτη συμπεριφορά των λουόμενων στη θάλασσα, από αυτούς που μεταβάλλουν τις παραλίες σε σκουπιδότοπους χωρίς καμία υποχρέωση και ευθύνη.

Πολλά νοσήματα έχουν σχέση με την μόλυνση του νερού από μικρόβια όπως είναι ο τυφοειδής πυρετός, οι παρατυφικές λοιμώξεις, η λοιμώδη ηπατίτιδα και η καταστροφή της θαλάσσιας ζωής.

Πηγές ρύπανσης του εδάφους είναι:

1) H καπνομίχλη.

2) Τα απόβλητα των οικιών και των βιομηχανιών.

3) Οι αποχετεύσεις – απορρίμματα.

4) Το φτύσιμο στους δρόμους και στα λεωφορεία που μπορεί να προκαλέσει μετάδοση νοσημάτων.

5) Τα φυτοφάρμακα και τα λιπάσματα.

6) Η αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων και απορρυπαντικών συμβάλλει στην συνεχή συσσώρευση φυτοφαρμάκων με πολλές παρενέργειες στους ανθρώπους καις στα ζώα.

Πρόληψη – Προστασία για το περιβάλλον

Απαραίτητα μέτρα είναι:

1) Σωστή αποχέτευση.

2) Όχι απορρίμματα στους δρόμους έξω από τους κάδους των απορριμμάτων

3) Σεβασμός προς το φυσικό περιβάλλον – εξοχή και την θάλασσα.

4) Σωστή χρήση των φυτοφαρμάκων και των λιπαντικών.

Η αλλοίωση του φυσιολογικού χρώματος σε μικρή και μεγάλη θαλάσσια έκταση, η εμφάνιση νεκρών ψαριών, ο μεγάλος αριθμός μεδουσών, η εμφάνιση μικρών ή μεγάλων κηλίδων πετρελαίου και λαδιού σημαίνει θάλασσα μολυσμένη. 

Στην ρύπανση και αλλοίωση του περιβάλλοντος περιλαμβάνεται και η καταστροφή των δασών και των φυσικών τοπίων. Χρειάζεται λοιπόν για την αντιμετώπιση του προβλήματος περιβαλλοντική εκπαίδευση και παιδεία, περιβαλλοντική συνείδηση και σεβασμός των ατόμων για την προστασία του περιβάλλοντος, ώστε να ζούμε ευχάριστα μέσα στο φυσικό μας περιβάλλον, να σεβόμαστε τις νομοθετικές διατάξεις και τις δημοκρατικές μας υποχρεώσεις προς το κοινωνικό σύνολο ως πολίτες σε μια κοινωνία όπου ο ένας θα πρέπει να σέβεται τον άλλον.

Συγγραφέας ΘΕΟΔΩΡΟΣ Ι. ΜΠΑΒΕΑΣ